ความหมายของระบบปฏิบัติการ
ระบบปฏิบัติการ (Operating System: OS) หมายถึง โปรแกรมที่ทำหน้าที่ในการจัดการระบบเพื่อติดต่อ
สื่อสารระหว่างฮาร์ดแวร์กับซอฟต์แวร์ประเภทต่างๆ ให้สะดวกมากขึ้น เปรียบเสมือนเป็นตัวกลางคอย จัดการระบบคอมพิวเตอร์ระหว่างโปรแกรมกับฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์
ระบบปฏิบัติการ (Operating System: OS) หมายถึง โปรแกรมที่ทำหน้าที่ในการจัดการระบบเพื่อติดต่อ
สื่อสารระหว่างฮาร์ดแวร์กับซอฟต์แวร์ประเภทต่างๆ ให้สะดวกมากขึ้น เปรียบเสมือนเป็นตัวกลางคอย จัดการระบบคอมพิวเตอร์ระหว่างโปรแกรมกับฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์
หน้าที่ของระบบปฏิบัติการตัว OS ถูกสร้างขึ้นเพื่อจุดประสงค์หลัก คือ อำนวยความสะดวกให้แก่ ผู้ใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ในลักษณะที่ผู้ใช้ไม่ต้องทราบกลไกการทำงาน หรือฮาร์ดแวร์ของระบบจึงสามารถแบ่งหน้าที่หลักของระบบปฏิบัติการได้ดังนี้
1) ติดต่อกับผู้ใช้ (user interface) ผู้ใช้สามารถติดต่อหรือควบคุมการทำงานของเครื่องคอมพิวเตอร์ ผ่านทางระบบปฏิบัติการได้โดยระบบปฏิบัติการจะเครื่องหมายพร้อมต์ (prompt) ออกทางจอภาพเพื่อรอรับคำสั่งจากผู้ใช้โดยตรงตัวระบบปฏิบัติการจึงเป็นตัวกลางที่ทำหน้าที่เชื่อมโยงระหว่างผู้ใช้กับฮาร์ดแวร์ของ เครื่องนอกจากนี้ผู้ใช้อาจเขียนโปรแกรมเพื่อใช้งาน
2) ควบคุมการทำงานของโปรแกรม และอุปกรณ์รับ/แสดงผลข้อมูล (input/output device) ระบบปฏิบัติการมีหน้าที่ควบคุมการทำงานของโปรแกรมการทำงานของอุปกรณ์ต่างๆ เพื่อให้การทำงานของ ระบบเป็นไปอย่างถูกต้องและสอดคล้องกันระบบปฏิบัติการจึงมีส่วนประกอบของหน้าที่ต่างๆ ที่ควบคุม อุปกรณ์แต่ละชนิดที่มีหน้าที่แตกต่างกันไป โดยผู้ใช้อาจเรียกใช้ผ่านทาง System Call หรือเขียนโปรแกรม ขึ้นมาควบคุมอุปกรณ์เหล่านั้นได้เอง
3) จัดสรรให้ใช้ทรัพยากรระบบร่วมกัน (shared resources) ซึ่งทรัพยากรหลักที่ต้องมีการจัดสรร ได้แก่ หน่วยประมวลผลกลางหน่วยความจำหลัก อุปกรณ์รับ/แสดงผลข้อมูลและแฟ้มข้อมูล เช่นการจัดลำดับ ให้บริการใช้เครื่องพิมพ์การสับหลีกงานหลายงานในหน่วยความจำหลักและการจัดสรรหน่วยความจำหลัก ให้กับโปรแกรมทั้งหลายทรัพยากร คือสิ่งที่ซึ่งถูกใช้ไปเพื่อให้โปรแกรมดำเนินไปซึ่งเหตุที่ต้องมีการจัดสรร ทรัพยากรก็เพราะ
• ทรัพยากรของระบบมีขีดจำกัด เช่น ซีพียูในระบบมีอยู่เพียงตัวเดียวแต่ทำงานในระบบมัลติโปรแกรมมิ่งมีการทำงานหลายโปรแกรมจึงจะต้องมีการจัดสรรซีพียูให้ทุกโปรแกรมอย่างเหมาะสม
• ทรัพยากรมีอยู่หลายประเภท แต่ละโปรเซสหรือโปรแกรมมีความต้องการใช้ทรัพยากรเพียงอย่างเดียว หรือหลายอย่างพร้อมกัน ระบบปฏิบัติการจึงต้องจัดเตรียมทรัพยากรต่างๆ ตามความต้องการของโปรแกรม
1) ติดต่อกับผู้ใช้ (user interface) ผู้ใช้สามารถติดต่อหรือควบคุมการทำงานของเครื่องคอมพิวเตอร์ ผ่านทางระบบปฏิบัติการได้โดยระบบปฏิบัติการจะเครื่องหมายพร้อมต์ (prompt) ออกทางจอภาพเพื่อรอรับคำสั่งจากผู้ใช้โดยตรงตัวระบบปฏิบัติการจึงเป็นตัวกลางที่ทำหน้าที่เชื่อมโยงระหว่างผู้ใช้กับฮาร์ดแวร์ของ เครื่องนอกจากนี้ผู้ใช้อาจเขียนโปรแกรมเพื่อใช้งาน
2) ควบคุมการทำงานของโปรแกรม และอุปกรณ์รับ/แสดงผลข้อมูล (input/output device) ระบบปฏิบัติการมีหน้าที่ควบคุมการทำงานของโปรแกรมการทำงานของอุปกรณ์ต่างๆ เพื่อให้การทำงานของ ระบบเป็นไปอย่างถูกต้องและสอดคล้องกันระบบปฏิบัติการจึงมีส่วนประกอบของหน้าที่ต่างๆ ที่ควบคุม อุปกรณ์แต่ละชนิดที่มีหน้าที่แตกต่างกันไป โดยผู้ใช้อาจเรียกใช้ผ่านทาง System Call หรือเขียนโปรแกรม ขึ้นมาควบคุมอุปกรณ์เหล่านั้นได้เอง
3) จัดสรรให้ใช้ทรัพยากรระบบร่วมกัน (shared resources) ซึ่งทรัพยากรหลักที่ต้องมีการจัดสรร ได้แก่ หน่วยประมวลผลกลางหน่วยความจำหลัก อุปกรณ์รับ/แสดงผลข้อมูลและแฟ้มข้อมูล เช่นการจัดลำดับ ให้บริการใช้เครื่องพิมพ์การสับหลีกงานหลายงานในหน่วยความจำหลักและการจัดสรรหน่วยความจำหลัก ให้กับโปรแกรมทั้งหลายทรัพยากร คือสิ่งที่ซึ่งถูกใช้ไปเพื่อให้โปรแกรมดำเนินไปซึ่งเหตุที่ต้องมีการจัดสรร ทรัพยากรก็เพราะ
• ทรัพยากรของระบบมีขีดจำกัด เช่น ซีพียูในระบบมีอยู่เพียงตัวเดียวแต่ทำงานในระบบมัลติโปรแกรมมิ่งมีการทำงานหลายโปรแกรมจึงจะต้องมีการจัดสรรซีพียูให้ทุกโปรแกรมอย่างเหมาะสม
• ทรัพยากรมีอยู่หลายประเภท แต่ละโปรเซสหรือโปรแกรมมีความต้องการใช้ทรัพยากรเพียงอย่างเดียว หรือหลายอย่างพร้อมกัน ระบบปฏิบัติการจึงต้องจัดเตรียมทรัพยากรต่างๆ ตามความต้องการของโปรแกรม